Bệnh Thường Gặp Khi Trồng Nấm Rơm – Nguyên Nhân và Cách Phòng Trị Hiệu Quả
Nấm rơm là gì?
Nấm rơm (Volvariella volvacea) là loại nấm quen thuộc trong ẩm thực Việt Nam với giá trị dinh dưỡng cao và khả năng sinh trưởng nhanh. Tuy nhiên, trong quá trình trồng nấm rơm, người nông dân thường xuyên đối mặt với nhiều loại bệnh trên nấm rơm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến năng suất và chất lượng nấm.
Việc nhận biết sớm và xử lý kịp thời các bệnh thường gặp khi trồng nấm rơm sẽ giúp người trồng tránh được tổn thất, đồng thời đảm bảo đầu ra ổn định.
Các bệnh thường gặp khi trồng nấm rơm
1. Bệnh chết sợi nấm – sợi mọc yếu, lão hóa
Nguyên nhân:
- Cơ chất không phù hợp (rơm bị nhiễm độc tố, pH sai chuẩn)
- Độ ẩm mô nấm quá cao hoặc quá thấp
- Nhiệt độ không ổn định (quá nóng hoặc lạnh)
- Giống nấm yếu, già, hoặc chết do bảo quản/vận chuyển kém
Biện pháp khắc phục:
- Chọn nguyên liệu sạch, kiểm soát pH và độ ẩm khi trồng
- Duy trì điều kiện nhiệt độ phù hợp (33–37°C)
- Sử dụng giống nấm tươi, khỏe, nguồn gốc rõ ràng
2. Bệnh do vi sinh vật, nấm mốc gây hại
🔹 Mốc trắng
- Nguyên nhân: Do độ ẩm trong giá thể quá cao hoặc tủ lớp áo mô quá dày hơi nước từ mô nấm không thoát được.
- Xử lý: Nên ngừng tưới, bỏ lớp áo mô, mở cửa để thông thoáng.
🔹 Mốc xanh, mốc đen, mốc liên bào
- Nguyên nhân: Không khí của khu vực và phòng nuôi trồng bị ô nhiễm; nguyên liệu rơm hoặc giống đã bị nhiễm bào tử mốc.
- Xử lý: Cần khử trùng khu vực nuôi trồng thật kỹ; kiểm tra nguyên liệu và giống rơm.
🔹 Mốc trứng cá
- Nguyên nhân: Nguyên liệu dùng trồng nấm rơm bị ẩm mục hoặc rơm bị dính nước mưa trước khi đưa vào trồng nấm rơm.
- Xử lý:
- Chỉ dùng rơm khô, không bị mưa dầm.
- Ủ đạt >70–75°C.
- Nếu nhiễm: Vuốt mốc, phơi mặt mô nấm 1 nắng, tưới nước vôi 0.5–1% lên vết bệnh.
🔹 Nấm mực, nấm gió
- Nguyên nhân: Nguyên liệu rơm xử lý chưa đạt nhiệt độ hoặc độ ẩm quá cao, cơ chất có quá nhiều nitơ.
- Xử lý: Cần xử lý nguyên liệu đạt nhiệt độ và độ ẩm. Nếu thấy có nấm mực mọc ở bề mặt mô nấm dùng tay nhổ bỏ trước khi nấm nở ô, dừng tưới nước cho đến khi độ ẩm mô nấm đảm bảo yêu cầu.
🔹 Vi khuẩn, virus
- Triệu chứng: làm cho giá thể bị chua, ướt, sinh độc tố làm cho sợi nấm không hấp thụ được chất dinh dưỡng; làm thoái hóa sợi nấm.
- Xử lý: Cần kiểm tra nhiệt độ trong đống ủ trong quá trình xử lý, nếu chưa đạt nhiệt độ thì gia nhiệt và kéo dài thời gian ủ đống; làm vệ sinh sạch sẽ khu vực trồng nấm.
3. Bệnh do động vật hại
- Đối tượng gây hại: Chuột, ốc sên, mối, kiến, nhện, ruồi, rệp, mạc…
- Tác hại: Ăn hạt giống, cắn phá sợi và quả thể nấm.
- Biện pháp phòng trừ:
- Cần dọn sạch, khử trùng, rải vôi hoặc hóa chất, thông thoáng nhà trại kỹ trước và sau khi nuôi trồng.
- Nếu bị lúc nuôi trồng thì cần che chắn nhà kín dùng hương xua ruồi, muỗi, làm bẫy…
- Nếu trồng ngoài trời xử lý đất thật kỹ hoặc trồng trên đất mới sẽ hạn chế bệnh hơn.
4. Bệnh trên quả thể nấm rơm
🔹 Do nhiệt độ
Ghim bị chết hoặc quả thể ngừng phát triển nếu gặp nhiệt độ lạnh/nóng đột ngột.
Xử lý: Cần theo dõi từng giai đoạn sinh trưởng và phát triển của nấm rơm để có biện pháp điều chỉnh nhiệt độ thích hợp.
🔹 Nồng độ CO₂ quá cao (> 0,06%)
Triệu chứng: Nấm chậm phát triển, bao nứt sớm, cuống dài bất thường.
Xử lý: Cần tăng độ thông thoáng, dùng lưới che chắn hoặc quạt để thông khí hằng ngày.
🔹 Độ ẩm không phù hợp
<60%: quả thể nấm không hình thành hoặc chết non, quả thể hình thành bị teo đầu
>95%: trong giai đoạn hình thành đinh ghim: quả thể sẽ biến mất; tai nấm đang phát triển mềm nhũn và thường bị nhiễm trùng làm nhầy nhớt
Xử lý:
Thời tiết khô: Tăng tưới
Thời tiết ẩm: Giảm tưới, tăng thông khí
Kết luận
Bệnh thường gặp khi trồng nấm rơm là nguyên nhân chính gây thất bại trong nhiều mô hình nấm hiện nay. Tuy nhiên, nếu hiểu rõ tác nhân gây bệnh và áp dụng đúng quy trình kỹ thuật cùng biện pháp sinh học, người trồng hoàn toàn có thể kiểm soát và phòng trị bệnh nấm rơm hiệu quả.
Đầu tư vào giống chất lượng, vệ sinh chuồng trại và kiểm soát môi trường là chìa khóa giúp vụ nấm đạt năng suất cao, chất lượng tốt và đầu ra bền vững.
